Nederlands
English
Lied van verzet
Het bijzondere levensverhaal van twee bewoners van ’t Hooge Nest
Kunstenaarsechtpaar
Danseres Lin Jaldati, de artiestennaam van Rebekka (Lien) Brilleslijper (1912-1988), groeit op in de vooroorlogse Amsterdamse Jodenbuurt met zijn armoede, maar ook zijn levendigheid en geborgenheid. De Berlijnse musicus Eberhard Rebling (1911-2008) is ooggetuige van de opkomst van Hitlers Derde Rijk.
Onderduik in ’t Hooge Nest
De twee beginnende kunstenaars ontmoeten elkaar eind jaren dertig in Nederland en worden verliefd. In de Tweede Wereldoorlog gaan ze in het verzet, net als veel van hun Joodse en communistische vrienden. Noodgedwongen duiken ze met hun naaste familie onder in villa ’t Hooge Nest in Naarden. Daar worden ze verraden, waarna het Rebling lukt te ontkomen. Lin en haar zus Janny overleven Westerbork, Auschwitz en Bergen-Belsen. Hun ouders en broer niet, kampgenoten Margot en Anne Frank evenmin.
Een nieuw, muzikaal leven in de DDR
In mei 1945 vinden Jaldati en Rebling elkaar terug. Tijdens de Koude Oorlog beginnen ze een nieuw, muzikaal leven – vanaf 1952 in de DDR – met Jaldati als vertolkster en uiteindelijk de Grande Dame van het Jiddische lied, begeleid door Rebling op de piano.
Lied van verzet is het meeslepende levensverhaal van dit beroemde, gepassioneerde en daadkrachtige kunstenaarsechtpaar voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog.
Over de vertalers
Johan Meijer, Diete Oudesluijs, Rimco Spanjer en Sander Stotijn hadden ieder hun redenen om juist dít boek te vertalen, en bundelden hun krachten.
Jalda Rebling en vertaler Rimco Spanjer vertellen over Lied van verzet
Boekpresentatie bij Scheltema
Muziek en ’t Hooge Nest: Lin Jaldati, Eberhard Rebling en Jalda Rebling
Voorwoord 9
Inleiding van de vertalers 13
Lin
Amsterdam 1912-Den Haag 1938
De knokpartij op de Nieuwmarkt 23
Geborgen in de Jodenhoek 33
De moheel zong 41
Mijn theaterdebuut 50
De eerste danslessen 53
Het geld in de stenen pot 57
Fabrieksarbeid en bloemen 63
Mijn artiestennaam 73
Vlucht van huis 82
Keizersgracht 522 90
Parijs, 14 juli 1936 101
Een lange blonde slungel 108
Eberhard
Berlijn 1911-Den Haag 1938
De Eerste Wereldoorlog 115
Pianoles met hindernissen 120
Grootvader Rebling 128
Muziek en school 138
Mijn ‘copernicaanse’ wending 157
De bruine vloed 175
Ons project Verbürgerlichung 196
Als emigrant in het Gemeenschapshuis 207
Reis naar Nederlands-Indië 221
Op het eerste gezicht… 227
Geluk en ellende
1938-1944
Vreemde melancholieke melodieën ~ Eberhard 233
Mijn beslissing ~ Lin 238
De dialectiek van de liefde ~ Eberhard 243
Onze eerste successen ~ Lin 248
In de schaduw van jobstijdingen ~ Eberhard 253
Genève, zonder applaus ~ Lin 259
De Tweede Wereldoorlog begint ~ Eberhard 265
Mijn artistieke doel bereikt ~ Lin 271
In de val ~ Eberhard 278
Vanaf nu gebrandmerkt ~ Lin 287
Mijn zwaard van Damocles ~ Eberhard 298
Mijn beschermengel ~ Lin 307
Met snor en hoed ~ Eberhard 312
Honderdduizenden papieren Jodensterren ~ Lin 316
Handelsreiziger in Joodse kinderen ~ Eberhard 323
Nachtelijke stilte in ’t Hooge Nest ~ Lin 331
Overwinningen in het oosten en het tweede front ~ Eberhard 340
Arrestatie, scheiding, bevrijding
1944-1945
Huiszoeking en gevangenis ~ Lin 349
14 juli 1944 ~ Eberhard 356
Kamp Westerbork ~ Lin 362
Hongerwinter in Amsterdam ~ Eberhard 371
Auschwitz ~ Lin 376
Bij Haakon en Mieke ~ Eberhard 385
Bergen-Belsen ~ Lin 388
Illegale huisconcerten ~ Eberhard 395
‘Und dieses ist das Glücke…’ ~ Lin en Eberhard 401
Van hete naar koude oorlog
Amsterdam 1945-1952
Ons tweede leven begint ~ Lin 415
Muziekredacteur bij De Waarheid ~ Eberhard 421
Weer aan het dansen ~ Lin 426
Onze eerste tournee in het buitenland ~ Lin 431
Alledaags anti-communisme ~ Eberhard 439
Weerzien met Berlijn ~ Eberhard 443
Het muziekfestival in Praag ~ Eberhard 447
Vredescongressen in Wrocław en Parijs ~ Eberhard 454
Praag, Berlijn, Warschau ~ Eberhard 464
Steeds meer problemen ~ Eberhard 471
Met z’n vieren ~ Eberhard 476
Nawoord van de vertalers ~ Dos lid iz geblibn… 483
Voorwoord bij de oorspronkelijke uitgave (1986) 505
Noten 507
Woordenlijst 555
Over de vertalers 557
Dankwoord 559
Verantwoording illustraties 561
Personenregister 563
Reviews 'Lied van verzet'
In de media
‘Het is bijna niet te begrijpen dat het boek niet veel eerder in het Nederlands is vertaald. De levensverhalen van Jaldati en Rebling zijn op zichzelf al bijzonder genoeg, maar vooral de schets die Jaldati geeft van het leven in vooroorlogs Joods Amsterdam maakt Lied van verzet tot een historisch document dat iedereen die ook maar enigszins is geïnteresseerd in de Nederlandse Joodse gemeenschap of de geschiedenis van Amsterdam moet lezen.’ – de Volkskrant
‘Van twee onderduikers uit villa ’t Hooge Nest (bekend uit de bestseller van Roxane van Iperen) zijn memoires vertaald. Ze geven een inkijkje in de wereld van linkse kunstenaars tijdens het interbellum en de Duitse bezetting.’ – NRC ●●●●
‘Een geweldig boek! Ik prijs uitgeverij Boom en ik prijs de bezorgers. Het is ook verschrikkelijk mooi uitgegeven.’ – Wim Berkelaar in OVT
‘Lied van verzet is een monument; een meeslepend, historisch en aangrijpend werk dat niet onderschat kan worden. Beide hoofdpersonen beschrijven op een hoogstpersoonlijke wijze en uiterst gedetailleerd een dramatisch veranderende wereld; Lin in Amsterdam, Eberhard in Berlijn.’ – Biografieportaal
‘Een indrukwekkend levensverhaal vol moed, kracht, liefde, zang en dans.’ – NIW
Van ’t Hooge Nest naar de andere kant van de Muur: interview met de vertalers op TracesOfWar.nl
Vertaler Rimco Spanjer was te gast bij De Lunchclub op radio NH Gooi: luister het fragment terug.
‘In dit boek leren we twee bewoners van ‘t Hooge Nest van dichtbij kennen. Wie af en toe de tijd neemt om hun persoonlijke belevenissen te lezen, komt via hen in de toenmalige tijd.’ – Bazarow
‘De vertalers van Lied van verzet verdienen een groot compliment, want hun vertaling is uitstekend verzorgd. Ter verduidelijking en verdieping hebben zij vele interessante eindnoten toegevoegd. Ook de fotokaternen en de stambomen vormen een waardevolle aanvulling op dit prachtige boek.’ – Historiek / TracesOfWar.nl ★★★★★
Interview met vertaler Rimco Spanjer bij Opium op NPO Radio 4
‘Graag zou ik veel meer willen schrijven over dit boek en de gigantische research van de vertalers, zoals blijkt uit de vijftig pagina’s noten, de foto’s en de vertaling van de Jiddische woordenlijst. Maar ik houd het bij: neem en lees.’ – Theologie.nl
‘Ik raad zeker degenen die het boek ’t Hooge Nest hebben gelezen, aan om dit boek te kopen en aandachtig te lezen. Daar is het geen aanvulling op, maar het neemt u mee in de dagelijkse levens van Lin Jaldati en Eberhard Rebling.’ – Terugblik
‘Lied van verzet is een aangrijpend document humain, dat prachtig is uitgegeven en is voorzien van vele illustraties en een informatief notenapparaat dat uitnodigt om nog meer te gaan lezen.’ – Preludium
Lin Jaldati over het leven in de Amsterdamse Jodenhoek
In Lied van verzet komt de Europese geschiedenis van de twintigste eeuw voorbij aan de hand van het leven van de Pruisische officierszoon Eberhard Rebling en zijn Nederlandse Joodse echtgenote Rebekka Brilleslijper, artiestennaam Lin Jaldati. In dit fragment lees je over het leven van Lin, die opgroeide in de Jodenhoek in Amsterdam. Ze moest al met veertien jaar gaan werken in een naaiatelier en volgde min of meer stiekem een dansopleiding. Naast optredens in het theater bleef ze dans en later ook zang studeren. Dit korte stuk uit deze prachtige dubbelautobiografie geeft inzicht in de manier van leven in Joods Amsterdam.
Gerelateerde uitgaven
Kibboets op de klei
Jong in de oorlog
Veertien kinderen
Sog nischt kejnmol
Sog nischt kejnmol is een lied geschreven door Hirsch Glik (1922-1944). De eerste regel van dit lied is de titel van de Duitse autobiografie. Glik begon op jonge leeftijd met het schrijven van gedichten. Na de Duitse overval op de Sovjet-Unie en de inname van Vilna (nu Vilnius) werd Glik net als Lin Jaldati lid van de in heel Europa actieve zionistische jeugdorganisatie Hashomer Hatzair. Hij ging in het verzet, maar bleef gedichten en liederen schrijven. Sog nischt kejnmol, as du gejst dem letztn weg uit 1943, op een melodie van Dmitri J. Pokrass, groeide uit tot partizanenlied. Lin, begeleid door Eberhard, heeft het honderden keren gezongen; je zou kunnen zeggen dat het de titelsong van hun leven was.