Nederlands
English
Handboek procesbegeleiden voor teamcoaches
Rake interventies in het hier-en-nu
Praktische vaardigheden die je als teamcoach of procesbegeleider direct kunt inzetten
Als teamcoach help je teams bij het verbeteren van hun samenwerking, onderlinge communicatie of manier van werken. Jij hebt de rol om in het team het proces zo te begeleiden waardoor die onderwerpen op tafel komen, ze goed besproken worden en het team daardoor beter wordt.
De teamdynamiek waarin dat gebeurt kan helpend zijn, maar heel vaak zijn er momenten in de dynamiek die het bereiken van de doelen juist in de weg staan. Dan staan teampatronen of individuele emoties de inhoudelijke discussies in de weg.
Het team wil er niet aan, teamleden hebben tegengestelde meningen en volharden daarin, een emotionele uitbarsting tussen verschillende teamleden, of teamleden die rechtstreeks kritiek op jou uiten.
Allemaal situaties die zich in het hier-en-nu van de dynamiek voordoen. Op zulke momenten moet je het inhoudelijke programma even loslaten, en de wereld van het proces induiken: procesbegeleiden dus!
Boordevol herkenbare situaties, praktische handvatten en methodische inzichten hoe je als procesbegeleider werkt in, en met de dynamiek van teams
In Handboek procesbegeleiden voor teamcoaches vind je een stevig methodisch kader waarom je dat doet, concrete voorbeelden wanneer je dat doet, heldere stappen hoe je dat in je eigen praktijk doet, en korte toepassingsoefeningen. Het is geschreven voor teamcoaches en iedereen die teams begeleidt.
Aanbeveling
‘Met veel voorbeelden en checklists voor praktische interventies laten Jaco en Daan in dit boek zien hoe de magie van het procesbegeleiden tot stand komt.’ - Karin de Galan (directeur de galan school voor training)
HOOFDSTUK 1
Dit is procesbegeleiden
1.1 Procesbegeleiden, wat is het nu precies?
1.2 Vragen van teams: de vier dimensies van effectieve teams
1.3 Werkniveaus van de procesbegeleider
1.4 Het spanningsveld van de procesbegeleider
1.5 Ten slotte: leer over je eigen rol
HOOFDSTUK 2
Focus bepalen: van ontwikkelvraag naar programma
2.1 Met wie contracteer je de ontwikkelvraag?
2.2 Het intakegesprek met de opdrachtgever
2.4 Informatie vanuit meerdere perspectieven ophalen
2.5 Enkele valkuilen in het intakegesprek
2.6 Diagnose van dimensies: zo kom je van de ontwikkelvraag naar een programma
2.7 Samengevat
2.8 Ten slotte: je eigen reflectie
HOOFDSTUK 3
Contracteren in het team: direct aan de slag
3.1 Aan de slag zonder uitgebreide intake: overzicht en casus
3.2 Aan de slag zonder uitgebreide intake: zo kijk je ernaar
3.3 Direct aan de slag: weten wat er speelt
3.4 Oefening: weten wat er speelt
3.5 Andere vormen om direct te starten met een team
3.6 Ten slotte: jouw reflectie
HOOFDSTUK 4
Procesinterventies op een rij
4.1 Verschillende procesinterventies in teams
4.2 Een gesprek loopt op de inhoud vast
4.3 Bij opvallend of verstorend (groeps)gedrag
4.4 Persoonlijke aanvallen in de groep
HOOFDSTUK 5
Inhoudelijke discussies die vastlopen
5.1 Verharde standpunten in de groep: een casus
5.2 Verharde standpunten in de groep: zo kijk je ernaar
5.3 Het verbinden van verharde standpunten: de verbindende procesinterventie
5.4 En als ze er dan nog steeds niet uitkomen: zo kijk je ernaar
5.5 Op zoek naar de dieperliggende oorzaak: de verdiepende procesinterventie
5.6 Oefening: gijzelende gedachten herformuleren
5.7 Ten slotte: reflectie op jouw praktijk
HOOFDSTUK 6
Dynamiek binnen teams bespreekbaar maken
6.1 Als jou iets opvalt in de groep: een casus
6.2 Als jou iets opvalt in de groep: hoe kijk je ernaar?
6.3 Dynamiek bespreekbaar maken: collectief ontschuldigende procesinterventie
6.4 Als de onderlinge dynamiek ineffectief is: een casus
6.5 Als de onderlinge dynamiek ineffectief is: hoe kijk je ernaar?
6.6 Onderlinge dynamiek bespreken: de openleggende procesinterventie
6.7 Als het team niet wil bewegen: een casus
6.8 Als het team niet wil bewegen: hoe kijk je ernaar?
6.9 Het team in beweging krijgen: de confronterende procesinterventie
6.10 Oefeningen
6.11 Ten slotte: reflectie op jouw praktijk
HOOFDSTUK 7
Persoonlijke aanvallen in de groep
7.1 Iemand reageert aanvallend op een ander: een casus
7.2 Iemand reageert aanvallend op een ander: hoe kijk je ernaar?
7.3 Iemand reageert aanvallend op een ander: de individueel ontschuldigende rocesinterventie
7.4 Kritiek op jouw rol of aanpak: een casus
7.5 Kritiek op jouw rol of aanpak: zo kijk je ernaar
7.6 Over wie gaat dit nu eigenlijk: de kritiekoplossende procesinterventie
7.7 Oefening: kritiek groepsdynamisch duiden
7.8 Ten slotte: reflectie op jouw praktijk
SLOTWOORD: De wereld achter de magie
BIJLAGE 1
Voorbeeldprogramma 1:
Teamontwikkeling van een OR in één dag
Voorbeeldprogramma 2:
Studiedag leerkrachtenteam van een basisschool
Yes! Het Handboek Procesbegeleiden voor Teamcoaches viel vandaag op mijn deurmat! Veel over gehoord, maar nu dus in het 'echt'.
Super dat het mijn collega's Jaco aan der Schoor en Daan van Rookmaaker is gelukt om hier-en-nu interventies in teams zo concreet uit te schrijven.
Eerlijk gezegd had ik hier ook wel mijn bedenkingen bij. Hoe kun je de complexiteit van gespreksinterventies nou in 'simpele' stappenplannen uitschrijven? De helft van de tijd ben ik mij achteraf pas bewust welke van mijn interventies werkte en welke de plank ook echt wel mis sloegen.
Dit boek vertelt je dus hoe je 7 veelvoorkomende, vastlopende gesprekssituaties vooraf kunt herkennen, wat er dan in de groep aan de hand is en hoe je er - terwijl je er middenin zit! - stap voor stap mee aan de slag kan. Met voorbeeldzinnetjes die 'gijzelende gedachtes eruit halen', 'verharde standpunten verbinden' en 'ontschuldigen'.
Knap staaltje werk collega's!
Door: Thijs Rijnbergen, teamontwikkelaar bij Mensen in Bedrijf
