Zes tips voor een beter geheugen

Dit artikel is geschreven door de redactie van Boom Psychologie & Psychiatrie en is gebaseerd op hoofdstuk 4 uit Breinfitness van Noëlle Kamminga.

Train je geheugen

Een geheugen dat het, incidenteel of structureel, laat afweten zorgt voor vervelende problemen. Sommige situaties zijn slechts onhandig, als je bijvoorbeeld iemands huisnummer vergeet. Andere situaties kunnen tot grotere problemen leiden, denk aan het open laten staan van de voordeur of het gas vergeten uit te draaien.

In een bepaald opzicht kunnen we ons geheugen niet verbeteren. We hebben geen invloed op de delen van de hersenen die verantwoordelijk zijn voor het geheugen. Ook is een slecht geheugen (nog) niet te genezen met medicijnen. Wél kun je je geheugen trainen met deze zes tips!

1. Aandacht

De eerste voorwaarde om iets te onthouden is dat je er aandacht aan besteedt. Waarschijnlijk heb je meerdere malen een euromunt in je handen gehad. Echter, als je nu gevraagd wordt deze na te tekenen, zal dat je niet lukken. Dit komt omdat je geen aandacht besteedt aan hoe een euro eruitziet. Schenk bijvoorbeeld bij het neerleggen van je sleutels bewust aandacht aan waar je dit doet door de omgeving goed in je op te nemen. Dit helpt om de sleutels later makkelijk terug te vinden.

Tip  1 – Geef aandacht aan hetgeen je wilt onthouden.

2. Tijd

Hoe meer tijd je ergens aan besteedt, des te beter je de informatie onthoudt. Tijd is dus een belangrijke factor, maar ook de manier waarop. Je hebt een beperkte capaciteit om je te concentreren, daarom kan je het beste meerdere malen gespreid informatie opnemen. Je hersenen onthouden dingen beter wanneer ze vaker en gedurende kortere periodes met iets in aanraking komen. Herhaal een telefoonnummer bijvoorbeeld bij het ontbijt, de lunch en het avondeten.

Tip 2 – Besteed veel tijd aan hetgeen je wilt onthouden, maar niet te lang aaneengesloten.

3. Herhalen

Door eenvoudige herhalingen blijft informatie tijdelijk in je werkgeheugen hangen. Informatie die je een langere tijd wilt onthouden, kun je het beste verspreid herhalen op verschillende plekken, bijvoorbeeld de ene dag in de keuken en de volgende dag op kantoor.

Tip 3 – Herhaal gevarieerd en verspreid in de tijd.

4. Knopen

Denk je bij 5 december automatisch aan Sinterklaas? En bij Jip gelijk aan Janneke? Deze stukjes informatie zijn in het geheugen zo sterk aan elkaar geknoopt dat je ze niet meer los van elkaar ziet. Het leggen van knopen helpt ook bij het onthouden van nieuwe informatie. Dit kan je bijvoorbeeld doen door gebruik te maken van een ezelsbruggetje. Je kent ze misschien nog wel van vroeger: ’t kofschip voor de correcte werkwoordsvorm en TV-TAS voor de volgorde van de Waddeneilanden. Maak bijvoorbeeld een ezelsbruggetje voor het onthouden van iemands naam: Denk bij mevrouw Keizer aan haar statige manier van praten of bij meneer Dorland aan de dorre, saaie man zonder gevoel voor humor.

Tip 4 – Gebruik ezelsbruggetjes.

5. Ordenen

Je geheugen is vergelijkbaar met een bibliotheek waar een grote hoeveelheid informatie is opgeslagen. In een bibliotheek is informatie geordend, bijvoorbeeld op onderwerp of auteur. Door het ordenen van de informatie in je geheugen kan je deze beter opslaan en ook makkelijker terugvinden. Orden je boodschappenlijstje bijvoorbeeld door deze te sorteren op productsoort. Dus niet: karnemelk, broccoli, beschuit, yoghurt, appels, brood, bananen, melk en uien. Maar wel:

-          Melkproducten: (karne)melk en yoghurt

-          Groente en fruit: broccoli, uien, appels en bananen

-          Brood: beschuit en brood

Tip 5 – Orden de informatie zodat je deze beter kan opslaan en terugvinden.

6. Vooruit- en terugkijken

Je kan dingen beter onthouden door vooraf over een situatie na te denken en deze te visualiseren. Een voorbeeld: Je realiseert je op kantoor dat je een brief moet posten als je thuis bent. Bedenk dan op je werk alvast hoe je dat later gaat doen. Het maakt een groot verschil of je denkt ‘ik moet deze brief nog posten’ of ‘als ik vanavond boodschappen ga doen, gooi ik gelijk de brief in de brievenbus die naast de supermarkt is’. Met de gevisualiseerde gedachte is de kans groter dat je de brief ook daadwerkelijk zal posten als je thuis bent en dit niet vergeet.

Tip 6a – Door al op tijd te anticiperen en te visualiseren kunnen we dingen beter in het geheugen opslaan.

Naast vooruitkijken naar een situatie, kan je ook terugkijken. Deze methode gebruik je om dingen te herinneren. Dit doe je door terug te gaan (in gedachten of in het echt) naar het moment waarop de informatie in je hoofd kwam. Stel je voor, je loopt vanuit de woonkamer de keuken in om iets te pakken, maar zodra je in de keuken staat ben je vergeten wat je wilde pakken. Loop terug naar de woonkamer en grote kans dat het je weer te binnen schiet.

Tip 6b – Als je je iets wilt herinneren, ga dan terug (in gedachten of in het echt) naar de situatie waarin je het in je hoofd stopte.

Hoe onthoud je deze tips?

De grootste uitdaging is misschien nog wel om deze tips te onthouden en in de toekomst te kunnen toepassen. Ook voor het onthouden hiervan kan je een ezelsbruggetje gebruiken door met de eerste letters van de zes onderwerpen een zin te vormen:

Als Tante Hoest Kraakt Onze Vloer of Alle Tips Heel Keurig Op Volgorde.

Meer weten?

Wil je meer tips en aan de slag met oefeningen op het gebied van aandacht, concentratie en geheugen? In het boek Breinfitness biedt auteur Noëlle Kamminga je een kant-en-klaar trainingsprogramma om je hersenen fit te houden. Het boek is bedoeld voor iedereen die zijn brein wil trainen en voor iedereen die cognitieve klachten heeft of bang is deze op termijn te krijgen.