Rechten van cliënten met een verstandelijke beperking

Omdat mensen met een verstandelijke handicap zijn aangewezen op de zorg van anderen, wordt vaak vanzelfsprekend aangenomen dat zij in kwesties van behandeling en verzorging geen gesprekspartners zijn. In dit boek wordt uitgelegd en geillustreerd dat dikwijls onterecht paternalisme en bevoogding voorkomen in situaties waarin de client ook zelf actief had kunnen optreden. Het gaat bijvoorbeeld om het recht op informatie, het recht om zelf beslissingen te nemen, het recht op privacy en het recht om je eigen leven in te richten. In het boek worden veel praktijksituaties geschetst en besproken. Het is een pleidooi om mensen met een verstandelijke handicap die in instellingen leven, serieuzer te nemen als gesprekspartners, als vormgevers van hun eigen leven, als mensen ook die hun eigen fouten maken. De auteurs zien in dat er grenzen zijn en dat gehandicapten niet alleen rechten nodig hebben, maar ook bescherming. Een emancipatoir boek, bedoeld voor werkers in de zorg, een boek dat aanzet tot nadenken en ingesleten praktijken minder vanzelfsprekend maakt. Ook geschikt als discussieboek. Met een verklarende woordenlijst, afkortingenlijst en literatuuropgave. Deze recensie is geschreven door Mr. dr. D.P. Engberts.

Rechten en plichten

Het boek Rechten van cliënten met een verstandelijke beperking bevat basisinformatie voor werkers in de zorg aan mensen met een verstandelijke beperking, over problemen en vraagstukken die te maken hebben met de rechten van de cliënten.
Het is een helder geschreven boek gericht op woonbegeleiding, met herkenbaar omschreven dilemma`s. Zoals het vraagstuk van de cliënt die zijn kleding scheurt en daardoor halfnaakt is. Moet dit gecorrigeerd worden of ben je dan als begeleider bezig met je eigen normen en waarden?

Het boek richt zich voornamelijk op cliënten met een licht verstandelijke beperking en enigszins op psychiatrische cliënten. Daardoor missen we de rechten van de zeer ernstig en meervoudig beperkte cliënten. Een doelgroep die de verbale communicatie niet actief machtig is en veelal ook de gesproken taal niet begrijpt. Zij maken voornamelijk gebruik van non-verbale communicatie die door begeleiders ook niet altijd begrepen wordt.
Ook missen we dilemma`s en voorbeeldcasussen die zich binnen de dagbesteding kunnen afspelen en uitleg over hoe de vertaalslag is te maken naar de praktijk.
Het boek richt zich op de rechten van de cliënt, maar door de vermaatschappelijking heeft een cliënt ook plichten, net als ieder ander mens in de samenleving.

Wij verwachten dan ook niet dat het boek binnen het werkveld als naslagwerk zal kunnen dienen, waarbij je oplossingen vindt voor problemen uit de praktijk. Wel kan het een aanzet zijn voor discussie over hoe we met elkaar omgaan, of je nu een beperking hebt of niet.
Ook zou het boek zeer goed te gebruiken zijn bij het vak ethiek binnen de SPW-opleiding, waarbij ingegaan wordt op de attitude als toekomstig (activiteiten)begeleider binnen de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking.

Deze recensie is geschreven door Wil van de Langemheen en Rija Bosman, coördinatoren activiteitencentrum voor bejaarde cliënten (van licht tot ernstig en meervoudig verstandelijk beperkt) van `s Heeren Loo.