Van Winst naar Waarde

— Voorwoord

door Mijntje Lückerath-Rovers 

— Over Van winst naar waarde

1. De wantrouwende omgeving voert de druk op 

2. De omgeving als uitgangspunt voor het bestuurlijk handelen 

3. Moreel leiderschap is geen keuze 

4. Langetermijnwaardecreatie verankeren in identiteit en bedrijfscultuur 

5. Bestuurders en toezichthouders samen naar duurzame waardecreatie 

6. De stakeholders identificeren en categoriseren 

7. Strategieën voor stakeholderengagement

8. Zorgvuldige communicatie met stakeholders in vredestijd en crisistijd 

9. Verbinding vraagt om structuur, verslaglegging en verantwoording 

— Epiloog: randvoorwaarden voor succesvol stakeholderengagement

“Op weg naar een Rijnlands model 2.0 kan dit boek je helpen stakeholderengagement echt vorm te geven met niet alleen de achtergronden, maar vooral ook praktische handvatten. Aan de slag voor echte waardecreatie voor de lange termijn!” Ingrid Thijssen | voorzitter VNO-NCW

“Als we doorgaan met vervuilen in het huidig tempo, dan laten we volgende generaties een uitgewoonde planeet na. We kunnen het allerergste nog voorkomen, maar er moet dan wel vele malen meer gebeuren dan nu het geval is. Het gaat daarbij niet meer alleen om een beetje minder energieverbruik. Bedrijven zullen hun productie moeten stoppen of echt moeten veranderen in samenspraak met de omgeving. Technisch is dat meestal ook mogelijk en de overheid en politiek moeten de moed hebben daarbij te kiezen en te dirigeren.” Marjan Minnesma | directeur en oprichter Stichting Urgenda

“Als bedrijf heb je de verantwoordelijkheid om je impact in te zetten in het belang van alle belanghebbenden (stakeholders). Dit vraagt om een gerichtheid op langetermijnwaardecreatie, zowel ecologisch, maatschappelijk als economisch; alle in het belang van onze samenleving en toekomstige generaties.” Feike Sijbesma | voormalig CEO Koninklijke DSM, president-commissaris Koninklijke Philips

“Onze ambitie is om de aarde te redden en natuurlijk is dat een verantwoordelijkheid voor alle bedrijven. Het is belangrijk dat je daarbij verantwoordelijkheid neemt in de volledige waardeketen en dus niet alleen in je eigen bedrijfsvoering. Iedereen kan die omslag maken. Het is nooit te laat om daarmee te beginnen. We hebben echter ook weer niet zo veel tijd. Tot 2030 ongeveer, dan wordt de klimaatschade onomkeerbaar. Uiteindelijk is er ook regelgeving nodig, omdat duidelijk is dat het zelfsturend vermogen van bedrijven klein is.” Matthijs Visch | GM EMEA Patagonia

“Wij hebben met elkaar een samenleving gecreëerd met knalharde afrekenwaarden: efficiency, rendement, effectiviteit, kosten en baten. Daarin zijn we doorgeslagen, waardoor de menselijke maat zoek is en het vertrouwen in het maatschappelijke systeem is kwijtgeraakt. De mens moet weer centraal komen te staan en we moeten eerlijk en duurzaam samenleven. Daar heeft ook het bedrijfsleven een belangrijke verantwoordelijkheid te nemen.” Jan Rotmans | hoogleraar transitiekunde en duurzaamheid

“Hoe woeliger de wereld, hoe belangrijker het is om strategieën en activiteiten die duurzaam waarde leveren, voor mens, milieu en maatschappij, op koers te houden. Met alleen een blik op de korte termijn, kom je er echt niet meer. Maar, en dat is ook de realiteit, zonder dit kwartaal zijn er gewoonweg geen toekomstige kwartalen meer. Besluiten nemen onder dit soort druk is natuurlijk de corebusiness van het leiderschap van organisaties. Dit boek verrijkt het beschikbare instrumentarium voor het voeren van een goed debat en het ontdekken van de juiste weg voorwaarts.” Stephanie Hottenhuis | CEO en voorzitter raad van bestuur KPMG Nederland

“Nederland verandert. We leven langer, werken anders, zijn digitaler en gaan anders met elkaar om. Er komen grote vragen op onze samenleving af. Hoe gaan we om met duurzaamheid, met wonen, met zorg, met diversiteit? Vragen die we alleen samen kunnen beantwoorden en waarin iedereen meetelt. Als maatschappelijke organisatie kiezen wij uit overtuiging voor het realiseren van langetermijnwaarde. En onze keuzes baseren we op grondige maatschappelijke inzichten en data. Echt luisteren naar alle belanghebbenden is daarbij onmisbaar. Zo zetten wij ons in om ‘nieuwe collectiviteit’ te realiseren: een Nederland met ruimte voor het individueel én het collectief belang. Door ieder mens mee te laten tellen, relevante samenwerkingen te realiseren en duurzaam te beleggen. Zo dragen we bij aan een duurzame samenleving voor onze ouders, onszelf en onze kinderen.” Annette Mosman | CEO pensioenuitvoerder APG en Topvrouw van het Jaar 2022

“Professionals lijden aan impact-analfabetisme; ze kénnen de taal niet eens om uiting te geven aan natuurlijke, sociale, menselijke waarde. Het is tijd dat we leren tellen wat telt, zodat we het kunnen verrekenen in prijzen, winsten, rendement. Van winst naar waarde is precies wat we nodig hebben!” Michel Scholte | medeoprichter True Price, Impact Institute, impactprofessional.com

“Ons geluk vinden wij in onze directe omgeving en die moeten we koesteren. Die omgeving is gebaat bij bedrijven die bereid zijn te investeren in het kleinschalige van die omgeving. We moeten als mensen, maar zeker ook als bedrijven, ophouden te denken dat we gelukkiger worden van meer efficiëntie en groter groeien. Want meer efficiëntie en meer winst is niet altijd beter en maakt zeker niet gelukkiger.” Jan-Paul Rutten | 8e generatie directeur Gulpener Bierbrouwerij

“Bedrijven bestaan omdat er een samenleving is die behoefte heeft aan producten of diensten van deze bedrijven. Aandeelhouders zijn slechts één belanghebbende doelgroep van een bedrijf. Minstens zo belangrijk zijn medewerkers, toeleveranciers, klanten, buren, de gemeenschap, de overheid en wetenschap/onderwijs. Alles is met alles verbonden en deze onderlinge relaties vragen aandacht voor alles en iedereen. Niet eenvoudig, wel superinteressant. Dit boek is een helpende hand.” Maria van der Heijden | directeur-bestuurder MVO Nederland

“Overheden en bedrijven moeten zich gaan richten op duurzaam en inclusief welzijn. Deze koerswending vergt creatieve en standvastige leiders die zich realiseren dat een maatschappij meer is dan het bruto binnenlands product (bbp) en een bedrijf meer dan kortetermijnwinst.” Rutger Hoekstra | universitair hoofddocent Leiden Universiteit en auteur Replacing GDP by 2030

“De huidige maatschappelijke uitdagingen moeten we samen aangaan, met een eerlijke afweging van ieders belangen, om waardecreatie voor allen te realiseren. De financiële sector draagt een bijzondere verantwoordelijkheid als essentieel onderdeel van de samenleving. Wij moeten de reële economie en alle stakeholders dienen.” Jeroen Rijpkema | CEO Triodos Bank

“Uit mijn eigen onderzoeken, maar ook uit studies van vele anderen, blijkt dat onze kennis over duurzame prestaties en het gebruik van selectie- en waarderingscriteria volstrekt onvoldoende is voor de langetermijnprestaties in organisaties. Een andere kijk op talent- , prestatie- en stakeholdermanagement lijkt voor veel Nederlandse organisaties hoogstnoodzakelijk om tot duurzame prestaties te kunnen komen. Een perspectief dat uitgaat van de lange termijn. Uiteindelijk draait het in organisaties, net zoals in de natuur, slechts om één ding: continuïteit. Het nieuwe boek van Frank Peters geeft een zeer waardevolle nieuwe inbreng op dit onderwerp; van winst naar waarde. Een boodschap die ik volledig onderschrijf.” Prof. dr. mr. Bas Kodden | hoogleraar Leiderschap- en Managementontwikkeling aan Nyenrode Business Universiteit

“Het gaat om onze kinderen, en de kinderen van onze kinderen. Met die overtuiging is het vanzelfsprekend dat je als ondernemer en als individu waarden centraal stelt en niet geld. Om dat te bereiken moet je elkaar kennen en naar elkaar luisteren. En dan samen het verschil maken!” Marianne van Keep | Chief Sustainability Officer Verstegen Spices & Sauces, MVO manager van het jaar 2021- 2022

“Het is knap onrustig in onze wereld. We struikelen van crisis naar crisis en de waan van de dag domineert ons denken en handelen. Hierdoor neemt de chaos alsmaar toe. We moeten terug naar de bedoeling. Dit manifest biedt handvatten.” Ruud Veltenaar | filosoof, spreker en schrijver

“Kortetermijnsucces met organisaties kun je soms nog wel bereiken door toepassing van uitputting, druk, angst en uitbuiting – van medewerkers, leveranciers, klanten, dieren, de planeet. Het is alleen niet ethisch én het is niet duurzaam. Langetermijnsucces zul je daarmee niet bereiken. Wat is jouw legacy als leider? En heb je de moed om het eerlijke en echte verhaal als purpose te formuleren?” Guy van Liemt RM | boardroom consultant, public speaker en lid College Register Marketeers

“Heeft uw bedrijf concreet en actief bijgedragen aan het oplossen van de problemen van onze samenleving? Of deze juist in stand gehouden of verergerd? Bestuurders die deze vraag als bijzaak zien vergissen zich. In dit boek wordt kraakhelder waarom.” Marjolein Demmers | directeur Natuur & Milieu

“Bedrijven dienen hun verantwoordelijkheid te nemen om zowel klantwaarde als maatschappelijke waarde te leveren op grote thema’s zoals klimaatverandering, biodiversiteit en welzijn. Wij zetten onze purpose Enhancing Society Together centraal. Dat is ons doel en winst is ons middel.” Erik Oostwegel | CEO Royal HaskoningDHV

“De duurzame ontwikkelingsdoelen (SDGs) zijn bepalend voor de toekomst van bedrijven. Het omgekeerde is ook waar: bedrijven hebben een bepalende impact op deze doelen. Ondernemen in, met en voor deze samenleving, dat kan je alleen met brede stakeholderbetrokkenheid doen.” Linda van Beek | Executive Director Global Compact Network Netherlands

“In 1970, net voordat de Club van Rome het omineuze ‘Limits to growth’ publiceerde, formuleerde de econoom Milton Friedman kernachtig en glashelder de geloofsbelijdenis van de vrijemarkteconomie: ‘The social responsability of business is to increase its profits’. Profits voor de aandeelhouders, wel te verstaan. Zijn Capitalism and Freedom (1962) werd de bijbel van het neoliberalisme, en dat Friedman in 1976 de Nobelprijs voor de economie kreeg, tekent het geloof in zijn theorie, die afgelopen decennia feitelijk eerder een ideologie is gebleken te zijn. Niet alleen levert capitalism voor de meeste wereldbewoners helemaal geen freedom op, maar resulteert het wel in de verwoesting van ecosystemen die ook het fundament zijn van de hele economie. En bovendien is het begrip vrijemarkteconomie vooral een rookgordijn, dat verhult dat die vrijemarkteconomie helemaal niet bestaat. Elke economie is altijd ook onderworpen aan beleidskeuzes van overheden. De hoogste tijd dus voor een radicaal andere benadering. En dat doet Frank Peters in Van winst naar waarde gepassioneerd, in heldere bewoordingen en op een hele praktische manier. Zijn uitgangspunten zijn terecht de lange termijn, en het uitgaan van de belangen van alle betrokkenen. Een belangrijk en hoogstnoodzakelijk boek.” Maurits Groen | ondernemer, medeoprichter van o.a. WakaWaka, Kipster en IgniteNow

“Omzet en winst kun je alleen maken als die je gegund worden. Om op lange termijn relevant te blijven als organisatie moet je de werkelijke maatschappelijke behoeften begrijpen. Dat is de basis voor een zinnige innovatie-agenda.” Coen de Ruiter | algemeen directeur Greenchoice

“In een oprechte dialoog tussen alle stakeholders kan het noodzakelijke begrip voor de kortetermijnconsequenties van de keuze voor langetermijnwaardecreatie ontstaan. En de ruimte en creativiteit om deze met elkaar te realiseren.” Diederik de Groot | Breathe.org

“Het is zaak dat we samen zorgen voor de aarde. Dat geeft niet alleen een verantwoordelijkheid in de eigen organisatie, maar ook in de gehele keten. Het creëren van een duurzame keten, transparantie en integere relaties met de eigen omgeving zijn hierin belangrijke pijlers. Uiteindelijk zal je voor een verbinding moeten zorgen tussen aarde en mens.” Erik Does | algemeen directeur Udea

“Tot de elementaire beginselen van verantwoord ondernemerschap behoort ook langetermijnwaardecreatie. Rentmeesterschap vereist verantwoorde allocatie van middelen en verantwoordelijkheid nemen en rekening houden met de belangen van anderen en toekomstige generaties. Bestuur en beheer, verantwoordelijkheid en toezicht krijgen een andere invulling. Van winst naar waarde.” Aukje Haan | partner en ESG Taskforce CMS

“Langetermijnwaardecreatie begint met een blik op een betere toekomst. Dat vraagt om mensen die vanuit hun wezen het goede willen doen, en anderen daarin meekrijgen. Zo leggen wij een glasvezelnetwerk aan dat generaties meegaat. Tegelijkertijd vraagt het om een scherpe blik in het hier-en-nu. Elke dag zorgen we ervoor dat onze klanten verbonden blijven en stakeholders vertrouwen houden in ons bedrijf. Die opgave om waarde te creëren op korte en lange termijn, maakt werken bij KPN betekenisvol.” Joost Farwerck | CEO en voorzitter raad van bestuur KPN

“Bij Auping voelen we een nadrukkelijke verantwoordelijkheid om de wereld leefbaar, gezond en veilig te houden, ook en met name voor toekomstige generaties. We geloven dat een circulair businessmodel daar optimaal aan bijdraagt. Daarin is geen ruimte voor verspilling, vervuiling en het verbranden van materialen. Als familiebedrijf uit Deventer ontwikkelen we al sinds 1888 duurzame, persoonlijke oplossingen voor slaap en rust. Ons uitgangspunt is daarbij dat we mensen willen uitrusten, maar ook de planeet wat rust willen gunnen. Sinds maart 2020 zijn we B Corp gecertificeerd en dat betekent dat we in de statuten van de onderneming verankerd hebben dat de belangen van al onze stakeholders meewegen in beslissingen.” Jan-Joost Bosman | algemeen directeur Auping