Discussie over grammatica in het NT2-onderwijs

Binnen de discussie over grammatica in het NT2-onderwijs zijn grofweg twee benaderingen te onderscheiden. Aan de ene kant zijn er de voorstanders van een meer traditionele aanpak, waarbij de nadruk ligt op het leren en onthouden van grammaticaregels en het maken van oefeningen. Deze groep gaat ervan uit dat het grondig beheersen van de grammatica een stevige basis legt voor de taalvaardigheid en essentieel is voor het produceren van correcte taaluitingen.

Anderen stellen daarentegen dat een communicatieve aanpak bij grammatica-onderwijs effectiever is. Deze benadering legt de focus op het gebruik van taal in realistische situaties, waarbij de nadruk ligt op het ontwikkelen van taalvaardigheid en het bevorderen van het vloeiend beheersen van de taal. Voorstanders van deze benadering vinden dat grammaticaregels het beste begrepen en geleerd worden wanneer ze worden gehoord en toegepast in alledaagse situaties.

Gezond evenwicht

Hoewel de discussie tussen deze benaderingen voortduurt, lijkt de waarheid ergens in het midden te liggen. Een gezond evenwicht tussen grammaticakennis en communicatieve vaardigheden, waarbij grammatica een hulpmiddel is om de taal te begrijpen en te produceren, maar niet de enige focus mag zijn. Het is belangrijk om grammaticaregels in de context van echte taalgebruikssituaties te plaatsen, zodat leerlingen de regels kunnen begrijpen en toepassen in betekenisvolle contexten.

Aan de slag met grammatica in de NT2-les

Of grammatica nou een kleine of grote rol speelt in de NT2-les, voor ieder type docent hebben wij passend materiaal voor bij het grammatica-onderwijs. Ze bieden houvast in de lessen. Wij geven je 7 tips:

#1 Eenvoudige basisgrammatica

“Zelfs de hoogste torens beginnen bij de grond.” Met dit Chinese spreekwoord begint het boek Eenvoudige basisgrammatica. De auteur trekt een parallel met het leren van een taal: wanneer je een taal wilt leren moet je ook starten met een goede basis. Vanuit daar kun je verder bouwen. Dat is dan ook het doel van Eenvoudige basisgrammatica.

Met dit boek leren beginnende, praktisch geschoolde cursisten de basis. Het boek begint bij de basis en werkt van (grammaticale) kennis over letters, door naar woorden, naar zinsdelen en uiteindelijk naar complete zinnen. Eenvoudige basisgrammatica behandelt geen ingewikkelde grammaticale onderwerpen zoals het gebruik van er.

#2 Klare taal!

Wil je een stapje verder in het grammatica-onderwijs? Dan is er Klare taal!. In 88 lessen wordt een overvloed aan grammaticale structuren behandeld, volledig in het Nederlands. Naast het boek is er een online programma, waar cursisten uitleg krijgen, kunnen oefenen, direct feedback krijgen en zichzelf kunnen controleren met een toets.

Docenten hoeven niet lineair door Klare taal! te werken en kunnen naar eigen inzicht en aansluitend bij de les of het thema oefeningen uit het boek of de online cursus halen. Door de directe feedback in het online programma en de antwoorden achter in het boek leent Klare taal! zich ook goed voor zelfstudie.

#3 Dutch Grammar Support

Begeleid je hogeropgeleide cursisten en spreken ze Engels? Dan is Dutch Grammar Support een echte aanrader. Vooral hogeropgeleiden geven vaak aan behoefte te hebben aan wat extra uitleg over grammaticale structuren. Dutch Grammar Support geeft dit extra inzicht in de patronen, regelmatigheden en onregelmatigheden van het Nederlands.

Deze inzichten ondersteunen het leerproces en helpen cursisten om sneller en beter te leren. De instructies in het boek zijn simpel en kort. Ingewikkelde grammaticale termen worden vermeden. Daardoor is het boek ook toegankelijk voor niet-moedertaalsprekers van het Engels. Dutch Grammar Support behandelt grammaticale structuren die voorkomen in het dagelijks leven en in een werk- en studieomgeving.

De grammaticale structuren worden uitgelegd op de niveaus A2, B1 en B2. Zo weten cursisten precies wat je op welk niveau zou moeten weten. Dutch Grammar Support is ontwikkeld voor zelfstudie, maar docenten kunnen het ook gebruiken in de les.

#4 De Delftse grammatica

Weer een andere aanpak is die van De Delftse grammatica. Hier wordt ervan uitgegaan dat de Nederlandse grammaticaregels eigenlijk betrekkelijk simpel zijn, maar dat het de kunst is die regels op de juiste manier aan te bieden. In tegenstelling tot andere grammatica's geeft De Delftse grammatica de regels weer in een natuurlijke en zinvolle context. De grammaticale regels worden inzichtelijk gemaakt aan de hand van voorbeelden uit teksten. De oefeningen stimuleren vervolgens het gebruik van de grammaticale patronen. Cursisten leren zo op een natuurlijke wijze de Nederlandse grammatica.

#5 LINK Grammaticatrainer

In de populaire NT2-methode LINK komt grammatica impliciet aan bod. In de aparte Grammaticatrainer wordt grammatica daarnaast ook expliciet aangeboden. De opzet van de Grammaticatrainer is anders en uitgebreider dan die van traditionele grammaticatrainers.

Elk grammatica-onderwerp begint namelijk met luisteren, om zo het verschijnsel waar het om gaat goed op te merken. Daarna volgt een oefenreeks. Pas aan het eind van de oefenreeks wordt de grammaticale regel aangeboden, meestal via een paar heldere voorbeelden en met minimale uitleg in eenvoudige woorden. De grammaticatrainer werkt van receptief naar productief. In de uitgebreide oefenreeksen in de trainer zijn alleen maar hoogfrequente woorden en zoveel mogelijk functionele zinnen verwerkt, met als nevendoel die in te slijpen.

Als laatste wordt de stof in kleine hapklare brokken aangeboden. De focus ligt met name op spreken, en er wordt van uitgegaan dat lezen, luisteren en correct spellen meekomen naarmate er meer geoefend wordt met frequente woorden en zinnen. 

#6 NT2 Cahier Grammatica

Iedere NT2-docent kent het wel, je cursist vraagt iets over een bepaald grammaticaal verschijnsel maar eigenlijk ken je de regel zelf ook niet. Soms weet je misschien niet eens of er überhaupt wel een regel voor is. Wil je weten hoe je dit soort grammaticaregels kunt uitleggen en oefenen? Dan is het handig om het NT2 Cahier Grammatica op je bureau te hebben liggen; een kort en bondig naslagwerk met een korte uitleg bij de meest voorkomende grammaticaregels.

#7 NT2 Taalspel

Grammatica hoeft niet altijd uit een boek te komen. Met het NT2 Taalspel ga je aan de slag met zinsbouw, woordvolgorde en het vervoegen van werkwoorden. Het spel werkt als volgt. Er zijn drie stapels met kaartjes met werkwoorden: regelmatige, onregelmatige en scheidbare werkwoorden.

Daarnaast zijn er zes dobbelstenen, die aangeven hoe een zin opgebouwd moet worden. Er zijn dobbelstenen voor bijvoorbeeld het onderwerp, de tijd, voegwoorden en de zinsoort. Je kunt met dit spel goed differentiëren, bijvoorbeeld door alleen de regelmatige werkwoorden of alleen de dobbelsteen voor onderwerp en tijd in te zetten. Wil je de oefeningen laten aansluiten op je les of het thema? Maak dan een lijst met relevante woorden die de cursisten moeten gebruiken bij het vormen van de zinnen.