Sjibbolet voor Paul Celan

Hoe vluchtig is een datum? Hoe eenmalig is een gebeurtenis, hoe uniek een naam, een uitspraak of een wachtwoord? In Sjibbolet leest de Franse filosoof Jacques Derrida het werk van de Duitstalige joodse dichter Paul Celan vanuit de verwondering over het woord dat steeds opnieuw terugkomt en niettemin altijd weer enkelvoudig is. En over de gebeurtenis van de Holocaust, het niet aflatende thema van de poëzie van Celan en de in haar verschrikking unieke gebeurtenis die de twintigste eeuw getekend heeft.

In zijn eerbiedige en aandachtige lezing vraagt Derrida Celans moeilijk te doorgronden gedichten naar de betekenis van hun data, hun plaatsnamen, hun chiffres en codewoorden. Waarin bestaat iemands identiteit, die zich hecht aan een eenmalige handeling als de besnijdenis? Waarin bestaat een volk, dat heropstaat vanuit de grimmigste poging tot genocide die de geschiedenis heeft gekend? Hoe kunnen wij delen in die gebeurtenis, die ons tegelijkertijd verdeelt?